Nói Brasilia đặc biệt nhất thế giới vì đây là một trong những thủ đô đẹp nhất hành tinh - là thành phố duy nhất được xây trong thế kỷ 20 nhưng lại được UNESCO công nhận là di sản thế giới. 
 

Tổng thống Juscelino Kubitschek, người quyết định xây Brasilia ngay sau khi nhậm chức

Brasilia là thủ đô của Brazil, nằm giữa quốc gia này, trên cao nguyên bán sa mạc Serado cao 1.200 mét, với dân số hơn 2 triệu người và diện tích gần 6.000 km2. Đây là thành phố được quy hoạch đô thị rất tốt của Brazil.

Năm 1956, ngay sau khi lên nhậm chức, Tổng thống Brazil Juscelino Kubitschek quyết định xây dựng một thủ đô mới thay cho Rio de Janeiro. Ông đã mời các kiến trúc sư giỏi nhất thế giới tham gia kế hoạch này, đó là Công trình sư đô thị Lucio Costa và Kiến trúc sư Oscar Nimayer. Để quy hoạch Brasilia, các kiến trúc sư đã áp dụng lý thuyết quy hoạch xây dựng đô thị của kiến trúc sư người Thụy Sỹ Le Corbusier đưa ra hồi thập niên 1920.

 
Kiến trúc sư Lucio Costa khẳng định ý tưởng của ông là thiết kế Brasilian với hình ảnh một con bướm khổng lồ
 

Bao quanh thành phố là hồ nhân tạo Lago do Paranoá, được thiết kế như một chiếc điều hòa khổng lồ điều tiết cho không khí nóng nực của thành phố

Sau 3 năm dồn hết mọi nhân tài vật lực khẩn trương xây dựng, ngày 21/4/1960, thủ đô mới của Brazil mang tên Brasilia đã được khánh thành. Thủ đô Brasilia với kiến trúc mỹ lệ, đã khiến toàn thế giới ngạc nhiên và khâm phục vì chỉ 5 năm trước đó, khu vực này toàn là sa mạc, không người ở, rất hiếm nước uống, ít động vật và cây cối.

Brasilia được bố trí như một chiếc máy bay, phòng chỉ huy là khu Chính phủ, cánh máy bay (nơi chứa nguyên liệu) là khu dân cư (nhiên liệu cuộc sống), trục Đông Tây 13 km là khu hành chính. Kiến trúc sư Lucio Costa khẳng định ý tưởng của ông là thiết kế Brasilian với hình ảnh một con bướm khổng lồ.

Thành phố được quy hoạch, thiết kế cho 800.000 người dân sinh sống, đảm bảo đầy đủ tiện nghi, sinh hoạt thuận lợi và môi trường trong sạch, xanh đẹp. Mặt bằng thành phố được chia làm 2 trục giao nhau hình chữ thập. Thành phố có một đại lộ cầu vồng đi qua các khu nhà Chính phủ và các trung tâm giao dịch thương mại, ngân hàng, bưu điện... Trong thành phố không có vỉa hè, và lối đi dành cho người đi bộ cũng rất hạn chế. Brasilia ngày nay rợp một màu xanh vì không có các nhà máy công nghiệp trong thành phố.

Trung tâm thành phố lại đại lộ Eixo Monumental, nơi đặt Tòa nhà Quốc hội

 

Nhà thờ lớn - một trong những nhà thờ đẹp nhất thế giới, được thiết kế hình vành hoa mận gai

Công trình kiến trúc nổi bật tại thủ đô Brasilia là Tòa nhà Quốc hội, nổi bật với tòa tháp đôi 28 tầng và hai mái vòm ở hai bên sườn. Bên trong tòa nhà có hầu như tất cả các tiện nghi của một thành phố thu nhỏ, từ trạm phát thanh và truyền hình, báo chí, đến các quán ăn, quán rượu nhỏ, hiệu cắt tóc, rạp chiếu bóng, hiệu sách, các viện bảo tàng, phòng trưng bày nghệ thuật và các phòng họp mọi kích cỡ.

Ngoài ra, còn phải kể đến những công trình như Dinh Tổng thống với những hàng cột đặc biệt được thể hiện như những thác nước nhân tạo đang tuôn chảy, Toà nhà Tòa án Tối cao nổi bật với bức tượng mang đậm nét điêu khắc hiện đại, Tòa nhà Chính phủ với kiến trúc tạo cảm giác tòa nhà đang bay lượn trên mặt nước phẳng lặng hay Nhà thờ lớn - một trong những nhà thờ đẹp nhất thế giới, được thiết kế hình vành hoa mận gai và được khánh thành vào năm 1970 sau 10 năm xây dựng.

Thủ đô Brasilia đã được thiết kế để đảm bảo phù hợp với tốc độ phát triển giao thông ngày càng gia tăng. Các dải đường dành cho khách bộ hành được tách hẳn khỏi đường ô tô chính, nhờ vậy mà nạn ùn tắc giao thông không xảy ra tại đây. Hiện Brasilia vẫn không thoát khỏi tình trạng gia tăng dân số giống như những đô thị khác trên thế giới.

Brasilia là thủ đô được xây mới đầu tiên trên thế giới trong thế kỷ 20. Năm 1987, tức là 27 năm sau khi khánh thành, Brasilia được UNESCO công nhận là Di sản Văn hoá Thế giới.